Հայաստանում ինտերնետ գովազդի շուկան 10 տարում աճել է 15 անգամ, ապագան data–ինն է. Սուլթանյան (ԷՔՍԿԼՅՈւԶԻՎ)
ԵՐԵՎԱՆ, 10 հոկտեմբերի. /ԱՌԿԱ/. Աշխարհում ակտիվորեն զարգանում է ինտերնետ գովազդի շուկան, կան երկրներ, որտեղ այն անգամ առաջ է անցել հեռուստատեսային գովազդից: Digital Caramel ընկերության հիմնադիր, գլխավոր տնօրեն Արսեն Սուլթանյանն «ԱՌԿԱ» գործակալության հետ զրույցում խոսել է Հայաստանում ինտերնետ գովազդի հետ կապված իրավիճակի, զարգացումների ուղղության և ձևաչափի մասին։
ԱՌԿԱ. ինտերնետ գովազդն աստիճանաբար գրավում է նոր շուկաներ, շատ երկրներում այն համարվում է գովազդի տեղադրման հիմնական ուղղություններից մեկը: Ինչպիսի՞ իրավիճակ է Հայաստանում: Ինչպիսի՞ն են գովազդի շուկայի միտումներն ու գնահատականները մեր երկրում:
Սուլթանյան. պետք է նշել որ Հայաստանում ինտերնետ գովազդի զարգացման միտումները բավականին դրական են: Վերջին տարիների ընթացքում հեռուստատեսային և արտաքին կրիչների գովազդային բյուջեները չեն արձանագրում աճի այնպիսի տեմպեր, ինչպես գովազդը համացանցում: Այսօր երկրում առավել դինամիկ աճում է ինտերնետ գովազդի բյուջեն: Նման միտում նկատվում է ամբողջ աշխարհում, սակայն մեզ մոտ դա նկատելի դարձավ վերջերս:
ԱՌԿԱ. կա՞ն շուկայի թվային ցուցանիշներ` ըստ ոլորտների:
Սուլթանյան. ոչ մի պաշտոնական հաշվարկ չկա, սակայն փորձագետների որոշ գնահատականներով, Հայաստանում 2018 թ.-ին ինտերնետ գովազդի բյուջեն գնահատվել է մոտավորապես 3,5 մլն դոլար, հիմնական մասը բաժին է հասել բեթթինգ ընկերություններին (բուքմեյքերական գրասենյակներ): Դա և′ լավ է, և′ վատ: Դա դրական է ինտերնետ գովազդի բյուջեի ավելացման տեսակետից, իսկ` բացասական այն համատեքստում, որ մյուս ոլորտները բավականին դանդաղ են ինտեգրվում համացանցի հետ և դժվարությամբ են իրենց գովազդային բյուջեներն այլ ուղղություններից փոխանցում ինտերնետ գովազդի ուղղությամբ: Հայկական ընկերություններից շատերը նախընտրում են գովազդի հին ձևերը, քանի որ տեղադրելով լայնածավալ գովազդ մեծ լսարանի համար` նրանք դեռ կարող են ստանալ վերադարձն ավելի էժան, քան համացանցով: Դա հիմնականում լայն սպառողման ապրանք ներկայացնող ընկերություններն են` հեռահաղորդակցման օպերատորներ, շինանյութերի խանութներ, որոնց համար հեռուստատեսային գովազդն ավելի արդյունավետ է, քան գովազդը համացանցով:
ԱՌԿԱ. ո՞վ է ավելի շահագրգիռ տեղադրել գովազդ ինտերնետ հարթակներում։ Բիզնեսի ո՞ր տեսակի համար է ինտերնետ գովազդն ավելի թիրախային և արդյունավետ։
Սուլթանյան. այսօր ինտերնետ գովազդով ավելի շատ հետաքրքրված են միջին բիզնեսի ներկայացուցիչները, և պատճառները շատ պարզ են. միջին բիզնեսը չի կարող դուրս գալ հեռուստատեսային գովազդի շուկա բավականին բարձր գների պատճառով։ Այդ պատճառով ընտրում են այլ հարթակներ, որտեղ գովազդի գինն ավելի ցածր է, օրինակ` ռադիո, ինտերնետ, արտաքին գովազդ։ Սակայն փոքր և միջին բիզնեսի համար ինտերնետն իր գործիքակազմով, հստակությամբ, լսարանի հետ աշխատանքով և այլ պարամետրերով շատ ավելի գրավիչ է ծախսերի նվազեցման տեսակետից`գրանցելով առավելագույն եկամուտ։
ԱՌԿԱ. ինչպիսի՞ն է ինտերնետ գովազդի շուկայի զարգացման դինամիկան վերջին 10 տարում։
Սուլթանյան. Հայաստանում ինտերնետ գովազդի շուկան 10 տարում աճել է 15 անգամ։ Մոտ 10 տարի առաջ երկրում ինտերնետ գովազդի բյուջեն շատ փոքր էր, կային շատ քիչ գովազդատուներ։ Ոլորտի ամենամյա աճը կազմում է միջինը 10-15%, սակայն 2019թ.–ին ինտերնետ գովազդի բյուջեի աճը շատ ավելի բարձր կլինի, քանի որ վերջին շրջանում զգալիորեն ակտիվացել են բեթինգ ընկերությունները։
ԱՌԿԱ. ձեր գնահատականներով, առաջիկայում ի՞նչ է սպասվում ինտերնետ գովազդի հայաստանյան շուկայում, և ի՞նչ ուղղությամբ է ընթանում շուկայի թվայնացումը։
Սուլթանյան. եթե խոսենք գովազդի մասին, ապա շուկան ընթանում է data–ի ուղղությամբ (տվյալների վերլուծություն), բոլորի համար կարևոր է օգտատերերի, այցելուների մասին տեղեկատվությունը։ Գովազդատուները հնարավորինս շատ բան են ուզում իմանալ իրենց օգտատերերի և այցելուների մասին` ոչ միայն տարիքն ու սեռը, այլև նրանց նախասիրությունները, հետաքրքրությունները։ Օրինակ եթե ավելի վաղ արդյունավետ էր համարվում կոնտեքստային գովազդը, որը ցուցադրվում էր ինչ–որ «բովանդակությամբ» և դրան համահունչ, օրինակ, տուրիստական նյութում ցուցադրվում էր այդ ոլորտին համապատասխանող գովազդ` հյուրանոցներ, ավտոմեքենաների վարձակալում և այլն, ապա հիմա միտումները փոխվել են, նման գովազդ հայտնվում է միայն այն դեպքում, եթե չկան տվյալներ ռեսուրսի այցելուների և կոնտենտի մասին։ Սակայն հենց համակարգը ստանում է տեղեկատվություն օգտատիրոջ մասին, ապա նրան սկսում է ցուցադրվել ոչ թե կոնտեքստային գովազդ, այլ գովազդ, որը բխում է նրա անձնական հետաքրքրություններից, այսինքն ելնելով նրանց, թե ինչ ապրանքներով է նա հետաքրքրվել, ինչպես նաև վերջին էլեկտրոնային գնումների և որոշակի ապրանքների որոնման հիման վրա։ Օրինակ, եթե միջին վիճակագրական, աշխատող մայրիկը, ով ունի բյուջետային ավտոմեքենա, առցանց որևէ բան է գնել իր երեխայի համար, ապա հաջորդ անգամ նրան կցուցադրվի մանկական հագուստի խանութների գովազդ, որը նա կարող է տեսնել օրինակ տուրիստական պորտալում։ Վերամարքեթինգի ժամանակ, եթե այդ կինը մտել է առցանց ոսկերչական խանութ, ապա նույն կայքում նա կարող է տեսնել նույն ապրանքի գովազդը, որը վերջերս էր դիտել։ Դա թիրախավորման համակարգ է, որով առաջ են շարժվում միտումները ողջ աշխարհում, և կան համակարգեր, որոնք ունեն նմանատիպ տվյալներ Հայաստանի մասին։ Օրիանկ Յանդեքսն ունի հավաքված data–ներ Հայաստանի մասով, կան նաև այլ հարթակներ, որոնք տվյալներ են հավաքում Հայաստանի մասին տարբեր որոնողական համակարգերից, այդ թվում` Google–ից և այլ ռեսուրսներից։ Նրանք օգտագործում են այդ սեգմենտավորված տվյալները գովազդի թիրախավորման, այդ թվում` իրենց գործընկերների համար։ Կարելի է ասել, որ կոնտեքստային գովազդը փոխում է իր ուղղությունն ու դառնում հին, սակայն նոր տեխնոլոգիայով, որտեղ առաջին տեղում data–ն է։
ԱՌԿԱ. վերջերս Հայաստանում տարածվում է native գովազդը։ Որքա՞ն ակտիվ է այն օգտագործվում նոր գովազդային տեխնոլոգիաներում։
Սուլթանյան. հայկական շուկան արդեն ծանոթ է native տեխնոլոգիաներին, սակայն, ցավոք, դեռ ծանոթ չէ բոլոր մանրամասներին` ինչպես է այն աշխատում և ո՞րն է դրական կողմը։ Կարելի է առանձնացնել native գովազդի երկու տեսակ` գովազդային (հիմնականում տեղադրվում է կոնտենտում) և կոնտենտային (որոշակի հոդվածների պատրաստում, որոնցում խոսվում է գովազդատուի մասին)։
Առաջին տեսակը բավականին տարածված է Հայաստանում։ Մեր ընկերությունն ունի ներքին գովազդային ցանց, մենք առաջինն ենք հայկական շուկայում ստեղծել նմանատիպ ձևաչափ, այդ թվում` բաներային գովազդ կամ տեսագովազդ։ Արդյունավետությունը շատ ավելի բարձր է, քան կայքերի տարբեր հատվածներում տեղադրվող գովազդը, և շուկան աստիճանաբար սկսում է գնահատել դա։ Երկրորդ տարբերակի դեպքում փոքր–ինչ բարդ է։
ԱՌԿԱ. փորձագետները, այդ թվում` Յանդեքսից, նշում են, որ մարդիկ դադարում են նկատել կայքերում տեղադրված գովազդը։ Հնարավոր է, որ թվայնացումն ու գովազդի մեծ ծավալը հանգեցրել է նրան, որ մենք գովազդը վիզուալ կերպով անտեսում ենք։ Այսօր ի՞նչ նոր գործիքներ են կիրառվում` հաճախորդին գրավելու համար։
Սուլթանյան. հենց սա է կոնտենտ roll–ի սկզբունքը։ Քանի որ մարդիկ սովորում են գովազդին և հիմնականում կենտրոնանում են այն ամենի վրա, ինչի համար մուտք են գործել կայք, նրանց հիմնական խնդիրն է օրինակ կարդալ հետաքրքրող հոդվածը, իսկ դրանից դուրս գտնվող գոտիներն ամենայն հավանականությամբ ուսումնասիրում են կոնտենտն ընթերցելուց հետո, որպեսզի տեսնեն, թե էլ ինչ կարելի է տեսնել կայքում։ Հետևաբար, գովազդը պետք է տեղադրվի կամ օգտատիրոջ ուշադրության կենտրոնում գտնվող հատվածում` հոդվածի կենտրոնում, կամ ինչ–որ կերպ գրավի այցելուի ուշադրությունը։ Այս դեպքում շատ լավ աշխատում է rich–մեդիա գովազդը, ինչպես նաև կայքի առավել արդյունավետ գոտում տեղադրվող գովազդը, ուր ավելի շատ տանում են մկնիկը, սքրոլ անում։
ԱՌԿԱ. ի՞նչ նոր միտումներ կան այս ոլորտում։ Ի՞նչ նոր դերակատարներ են հայտնվել հայկական շուկայում, և ի՞նչ նոր տեխնոլոգիաներ են առաջարկվում հայկական ընկերություններին։
Սուլթանյան. պարզաբանեմ Յանդեքսի օրինակով։ Մենք խոսեցինք գովազդային բաներների արդյունավետության մասին, և մենք բավականին առաջ ենք անցել այս ոլորտում։ Հիմա կայքերի հետ աշխատում ենք այն ուղղությամբ, որպեսզի դրանց դրամայնացումը գովազդային բաներներից դարձնենք ավելի արդյունավետ։ Կան տեխնոլոգիաներ, որոնք թույլ են տալիս նույն գովազդային տեղից և համակարգից ստանալ ավելի բարձր արդյունավետություն, քան պարզապես ընդհանուր կոդերի տեղադրումը։ Փորձում ենք օգնել կայքերին ճիշտ դրամայնացնել սեփական ռեսուրսները, այդ թվում` հայկական շուկայում, ինչպես նաև ուժեղացնում ենք առկայությունը վրացական շուկայում, որտեղ ոլորտն ավելի թույլ է զարգացած։
ԱՌԿԱ. ի՞նչ պետք է անել կայքի հետ` դրամայնացումն ավելացնելու համար։ Կարո՞ղ եք մի քանի պարզ խորհուրդ տալ։
Սուլթանյան. մենք ակտիվորեն օգտագործում ենք «Յանդեքս. Մետրիկա» վեբ–վերլուծության գործիքը, որն օգնում է ընդունել ճիշտ որոշումներ։ Այս գործիքը Յանդեքսի գովազդային ցանցին միանալու հաշվին կարող է բովանդակության մոնիտորինգի միջոցով ցույց տալ, թե որ էջերն են ավելի դիտված և որոնք են բերել ավելի մեծ դրամայնացում գովազդի տեսակետից։
Դա թույլ է տալիս հասկանալ, թե ինչ կոնտենտ է ավելի շատ հետաքքրում օգտատիրոջն ու որը կբերի ավելի մեծ եկամուտ։ Բացի այդ, Յանդեքսն ունի hit map (քլիքերի կամ սքրոլինգի քարտեզ), որը թույլ է տալիս տեսնել, թե որտեղ է օգտատերն ավելի հաճախ քլիք կամ սքրոլ անում, այսինքն` որ գոտիներն են ավելի շատ դիտվում, ինչն անհատական է յուրաքանչյուր կայքի համար` ելնելով դրա կառուցվածքից։ Դա թույլ է տալիս հասկանալ ակտիվությունն ու գլոբալ տեսանկյունից որոշում ընդունել կայքի կառուցվածքի փոփոխության անհրաժեշտության մասին, հասկանալ գովազդային բաների տեղադրման վայրը` դրա արդյունավետությունն ավելացնելու համար, նաև հասկանալ գոտին, որն ավելի հաճախ հայտնվում է օգտատիրոջ ուշադրության կենտրոնում։ Երրորդը web visor–ն է, որը թույլ է տալիս գրանցել օգտատիրոջ քայլերը` ուր մտավ, ինչի վրա սեղմեց, որտեղ ավելի երկար մնաց։ Դա թույլ է տալիս ներկայացնել վիզուալ վիճակագրություն։ Միաժամանակ գովազդային բաներների տեղադրման հարցում ցանկալի է հետևել ստանդարտ չափերի, քանի որ ոչ ստանդարտ ձևաչափերի դեպքում կայքի տերը զգալիորեն կրճատում է պոտենցիալ հաճախորդների թիվը, քանի որ գովազդատուին պահանջվում են լրացուցիչ ծախսեր բաներ մշակելու համար։
ԱՌԿԱ. կա՞ն այլ հարթակներ, որոնց հետ դուք համագործակցում եք ՀՀ–ում գովազդային բիզնեսի զարգացման մասով, և ինչպե՞ս է դա արտահայտվում։
Սուլթանյան. գովազդային բիզնեսի զարգացման համատեքստում հարկ է նշել «Յանդեքս. Դիրեքթը», որի առկայությունը Հայաստանում չափազանց ցանկալի է, քանի որ դա որակապես կլավացնի հայկական շուկան։ Դա վերաբերում է տվյալների բազաներին։ Խնդիրն այն է, որ Յանդեքսը, այլ հարթակների համեմատ, Հայաստանի մասով ունի բավականին մեծ ծավալի տվյալներ։ Այսօր երեք խոշորագույն ընկերություններ Հայաստանի մասով ունեն տվյալների ամենամեծ բազան` Facebook–ը, Google –ն ու Յանդեքսը։ Facebook–ը բավականին ակտիվ ներկայացված է հայկական շուկայում։ Google–ը շատ ավելի բարդ է ընդունում հայկական գովազդը։ Յանդեքսն այսօր ընդհանրապես ներկա չէ։ Այդ պատճառով առողջ մրցակցության տեսանկյունից Յանդեքսի` հայկական շուկա դուրս գալը, հաշվի առնելով նրա տվյալների բազան, կկարողանար բարձրացնել գովազդի ցուցադրման արդյունավետությունը։ Այդ պլատֆորմի առավելությունների թվում կարելի է նշել գովազդի տեղադրման համար նախատեսված բազմաթիվ հարթակների առկայությունը, քանի որ Յանդեքսը, Google–ի հետ համեմատ, շատ ավելի հեշտ է «ընդունում» հայկական կայքերը։ Նման գլոբալ հարթակների դուրս գալը ամեն դեպքում ձեռնտու է շուկային, քանի որ հանգեցնում է մրցակցության աճի և առողջացնում է շուկան։ Օրինակ, MyTarget–ն արդեն մի քանի տարի աշխատում է հայկական շուկայում, ինչի հաշվին հայ գովազդատուները կարողանում են գովազդ տեղադրել այնպիսի հարթակներում, ինչպիսիք են Одноклассники–ն, Mail.ru–ն և այլ ռեսուրսները։ Որքան շատ այլընտրանքային հնարավորություններ լինեն շուկայում, այնքան ավելի լավ, քանի որ կպահպանվի և′ առողջ մրցակցությունը, և′ գնային հավասարակշռությունը։ Նման պայմաններում կարող են տուժել միայն լոկալ հարթակները, քանի որ տեխնոլոգիական տեսակետից երեք հսկաների հետ բարդ կլինի մրցել, քանի որ նրանք չունեն թիրախավորման անհրաժեշտ գործիքներ ու տեխնոլոգիաներ, սակայն դա բնական է։
ԱՌԿԱ. որոշ գովազդատուներ բողոքում են ազգային լեզվի հետ կապված խնդիրներից, մասնավորապես, Յանդեքսում հայերենով գովազդ տեղադրելու հետ կապված դժվարություններից։ Ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկվում այդ ուղղությամբ, որպեսզի հայ օգտատերերը տեսնեն տեղական գովազդը մայրենի լեզվով։
Սուլթանյան. հայկական շուկա Յանդեքսի դուրս գալու հարցը կապված է այդ թվում լեզվի խնդրի հետ, ավելին, որ այսօր հարթակը բավականին ակտիվ աշխատում է հայկական կայքերի հետ։ Դա ընկերության քաղաքականության հետ կապված հարց չէ, այն ավելի շատ տեխնիկական է, քանի որ նոր լեզու ավելացնելը բավականին բարդ և երկարատև գործընթաց է։ Նման պրոցես սկսելու համար ընկերությունը պետք է վստահ լինի հայկական շուկայում առկա պահանջարկի հարցում, որպեսզի գնահատի ռեսուրսների ծախսերն ու բիզնես հետաքրքրությունները։ Այս պահին նման հնարավորություն ուսումնասիրվում է, իսկ դրական որոշում ընդունելու համար հարկավոր են շուկայի լուրջ ծավալներ։ Ցավոք, հայալեզու գովազդն այսօրվա դրությամբ քիչ պահանջարկ է վայելում, ինչը պայմանավորված է երկրի չափերով։
ԱՌԿԱ. ձեր կարծիքով, ինչպե՞ս կզարգանա գովազդային շուկան Հայաստանում։ Ո՞ր ուղղությամբ այն կշարժվի և ինչպե՞ս կզարգանա։
Սուլթանյան. ինձ այդքան էլ դուր չեն գալիս գովազդի հայկական շուկայի զարգացման միտումները վերջին մի քանի տարում, քանի որ լրատվական կայքերն ավելի շատ լցվում են գովազդով, և ոլորտում տեխնոլոգիական առաջընթաց չկա։ Հնարավոր է` սա հայկական գովազդային շուկայի ամենացավոտ կողմերից մեկն է` գերհագեցած գովազդ լրատվական կայքերում։ Բացի այդ, ձևաչափերը, որոնք նախկինում ավելի թանկ էին վաճառվում, այդ թվում` իմիջայիններն, արժեզրկվել են, և այս ուղղությամբ հետընթաց է նկատվում։ Ինչ վերաբերում է սպառողներին, ապա նրանք արդեն սովորել են, որ մուտք գործելով անգամ առաջատար ԶԼՄ–ների կայքեր` կհանդիպեն մի քանի գովազդային հոլովակների, որոնք խանգարելու են ընթերցել կոնտենտը, և նյութը կարդալու համար հարկավոր կլինի փակել այդ հոլովակները։ Նման մոտեցման պատճառը պարզ են. եթե գովազդային շուկան ավելի ակտիվ լիներ, իսկ սովորական տնտեսվարող սուբյեկտները մեդիահարթակներում դրսևորեին ավելի շատ գովազդային ակտիվություն, ապա նման բան չէր լինի։ Ակնհայտ է, որ այս ամենն արվում է մեկ նպատակով. որպեսզի լրատվական ռեսուրսները գովազդից եկամուտ ունենան։ Այսօր միջին մակարդակի տնտեսվարող սուբյեկտները նախընտրում են գովազդ տեղադրել այնպիսի հարթակներում, ինչպիսիք են Facebook–ը և Google–ը, իսկ որոշ խոշոր ընկերություններ ունեն գովազդի տեղադրման սահմանափակումներ, հետևաբար` գովազդ են տեղասդրում այնպիսի ռեսուրսներում, որտեղ սահմանափակումներ չկան։ Եվ ստացվում է, որ լրատվական կայքերում իրավիճակը դառնում է ցավալի։
ԱՌԿԱ. Հայաստանը հիմա ներդնում է հեռուսատեսությամբ և ինտերնետ տիրույթում խաղատների և շահումով խաղերի գովազդի օրենսդրական սահմանափակում։ Կարո՞ղ է դա ինչ–որ կերպ ազդել գովազդի շուկայի վրա, հատկապես եթե հաշվի առնենք այն փաստը, որ լրատվական կայքերում գերակայում է տարբեր բուքմեյքերական գրասենյակների գովազդը։
Սուլթանյան. իհարկե, կազդի, հատկապես հեռուստատեսությամբ, սակայն նախընտրելի կլիներ, եթե նման սահմանափակումները ներդրվեին ոչ թե օրենսդրական մակարդակում, այլ դառնային շուկայի էվոլյուցիոն` բնական զարգացման արդյունք, այդ հարթակներ բիզնեսի նոր տեսակների առաջացման միջոցով, օրինակ, բջջային կապի օպերատորների և բանկերի, սանտեխնիկայի վաճառքով զբաղվող ընկերությունների և ՓՄՁ այլ ներկայացուցիչների ակտիվացման հաշվին, որոնք այսօր ներկայացված են հեռուստաալիքներով, սակայն ակտիվ չեն կայքերում։ Եթե պահանջարկը սկսի աճել, ապա լրատվական կայքերը ևս կսկսեն կրճատել գովազդը։ Սահմանափակումների հետ կապված ներկա իրավիճակը մի կողմից կարող է հանգեցնել լրատվական ռեսուրսներում գովազդի շուկայի նվազման, իսկ մյուս կողմից կարող է ստեղծվել մի իրավիճակ, երբ Google–ը լոկալ մակարդակում Chrome–ում կարգելափակի ոչ ստանդարտ գովազդը։ Դա կհանգեցնի նրան, որ լրատվական կայքերը կզրկվեն գովազդ տեղադրելու հնարավորությունից, չնայած արդեն հիմա նրանցից շատերն օգտատերեր են կորցնում ագրեսիվ գովազդի պատճառով։ Անձամբ ես վաղուց օգտվում եմ Telegram–ից` անցնելով լրատվական կայքերի միայն ավել տեղեկատվություն ստանալու ցանկության դեպքում։ Այս ոլորտում էվոլյուցիան շարժվելու է տվյալ ուղղությամբ, իսկ այնտեղ գովազդի հնարավորությունները շատ ավելի քիչ են։ Պետք է նաև հաշվի առնել այն փաստը, որ մարդիկ սկսել են ավելի շատ օգտվել շարժական (բջջային) տեխնոլոգիաներից, և բջջային տարբերակում շատ ավելի մեծ ծավալով գովազդի առկայության հետևանքով մարդիկ հրաժարվում են ընթերցել այս կամ այն ռեսուրսը և փնտրում են տեղեկատվություն ստանալու ուրիշ հարթակներ և ձևաչափեր։ Հայ օգտատերերը հիմա քիչ են օգտվում Telegram–ից մեդիագրագիտության բացակայության պատճառով։ Սակայն իրավիճակի փոխվելու դեպքում նրանք ավտոմատ կերպով կանցնեն Telegram–ի, և լրատվական կայքերը պարզապես կպարտվեն այդ պայքարում։
ԱՌԿԱ. դուք արդեն խոսեցիք բջջային գովազդի մասին։ Որքանո՞վ է այն Հայաստանում տարբերվում սովորականից, և կա՞ն, արդյոք, տարբերություններ հետարքրքությունների կամ այլ պարամետրերի մասով։
Սուլթանյան. հաշվի առնելով այն, որ բջջային տեխնոլոգիաները հիմա Հայաստանում զարգանում են բավականին ակտիվ` կարելի է նշել, որ բջջային գովազդի շուկան, ստացիոնար համակարգի համեմատ, ևս զգալիորեն ընդլայնվել է։ Խնդիրն այն է, թե որքանով է գովազդատուն պատրաստ ընդունել բջջային օգտատիրոջը և կոնվերտացնել իր հաճախորդին։ Այստեղ կան խնդիրներ, քանի որ գովազդատուն և մարկետինգը հիմնականում կառուցվում են գովազդի դեսքթոփային տարբերակի վրա։ Բջջային ոլորտում գովազդն ավելի արդյունավետ կլինի, քանի որ օգտատիրոջ հայացքը կենտրոնացած է ավելի փոքր տարածքի վրա, և մարդիկ նկատում են ավելի շատ գովազդ կամ տեքստ։ Խնդիրն այն է, որ կայքերը կարողանում են ավելի քիչ դրամայնացնել իրենց գովազդային տեղերը, քանի որ հարթակների թիվն ու չափսերը սահմանափակ են։ Սակայն այստեղ ևս կան գործիքներ, որոնք կարելի է օգտագործել, այդ թվում` համաշխարհային հսկաների կողմից կիրառվող գործիքները, որտեղ, օգտագործելով բջջային տեխնոլոգիաներ և հնարավորություններ, կարելի է առաջարկել ավելի կրեատիվ լուծումներ։
ԱՌԿԱ. ամեն դեպքում ո՞ր ուղղությամբ ենք շարժվելու գովազդի ոլորտում։
Սուլթանյան. մարդիկ օգտվում են արդյունավետ գովազդից։ Այսօր գովազդն արդյունավետ է այն դեպքում, եթե դու ունես տվյալներ այցելուների մասին, հակառակ դեպքում դա պարզապես գովազդի հոսք է։ Եթե դուք չեք ցանկանում կայքերը լցնել գովազդով, ավելի լավ է ուսումնասիրել այցելուների մասին տվյալերը, և գովազդատուներն աստիճանաբար շարժվում են այդ ուղղությամբ։ Չի բացառվում նաև, որ ինտերնետ գովազը կանցնի հեռուստատեսային գովազդին, քանի որ երիտասարդությունը հիմա ավելի ակտիվ է օգտվում ինտերնետից, քան հեռուստատեսությունից, տեխնոլոգիաները ևս աստիճանաբար շարժվում են այդ ուղղությամբ։ Եթե ինտերնետ լսարանն աճի, ապա նման օր անպայման կգա։ Ռուսաստանում դա արդեն տեղի է ունեցել, իսկ Հայաստանում դեռ պետք է անցնել այդ ուղին։–0–
