Yerevan Gastronomic Days․ ոչ միայն Հայաստանի համար սննդի նոր մշակույթի, այլև ապագայի մասին (ՖՈՏՈ, ՎԻԴԵՈ)

ԵՐԵՎԱՆ, 20 հունիսի․/ԱՌԿԱ/․ Հունիսի 7-9-ը Երևանի սրտում անցկացվեց Yerevan Gastronomic Days–ը։ Հազարավոր հյուրերն ու «աստղային» մասնակիցներն այդ օրերին դարձան սոցիալական ցանցերի ոչ միայն հայկական տիրույթի գլխավոր օրակարգը։ Հոդվածում ծանոթացեք, թե ինչպես է անցկացվել համի գլխավոր տոնը և ինչու չպետք է բաց թողնել այն հաջորդ տարի։ 

Yerevan Gastronomic Days–ը՝ թվերով

Այս տարվա գաստրոփառատոնին մասնակցեցին 30 հայտնի պրոֆեսիոնալ խոհարարներ, ռեստորատորներ, food բլոգերներ Հայաստանից և տարբեր երկրներից: Նրանց թվում են Միշլենի երկու աստղի արժանացած, հայտնի շեֆ խոհարար Ալեն Ալեքսանյանը, ֆրանսիացի շեֆ խոհարար, 2021 թվականի Bocuse d'Or-ի և Միշլենի աստղի արժանացած Դևի Տիսոն, հայտնի ամերիկացի շեֆ խոհարար, խոհարարական գրքերի հեղինակ, ռեստորանային բիզնեսի փորձագետ և Mundo Hospitality Group-ի հիմնադիր Մերի Սյու Միլիքենը, շեֆ խոհարար, Qatar International Food festival–ի համահիմնադիր, «Մամիգ» ռեստորանի հիմնադիր Զարմիգ Հալլաջյանը և շատ ուրիշներ։ Իտալիայի դեսպանատան հրավերով շոուին ներկա է եղել հայտնի պիցցայոլո Մարկո Լեոնեն։ 

Երկու բեմերում կազմակերպվեց 25 շոու։ Փառատոնը հյուրընկալեց ավելի քան 5000 այցելուի։ 

Իսկ Երևանի լեգենդար ԱՐԱՐԱՏ կոնյակի գործարանը դարձավ Yerevan Gastronomic Days-ի գործընկերը, որն ուղեկցեց Զարմիգ Հալլաջյանի և Ալեն Ալեքսանյանի շոուները։ 

Գաստրոնոմիկ շոու  

Նման մասշտաբի գաստրոնոմիկ շոուներ առաջին անգամ էին կազմակերպվում Երևանում։ Երեք օր անդադար երկու բեմերում տիտղոսակիր խոհարարներն ու հայտնի food բլոգերները ներկայացնում էին «բարձր խոհանոցը», որի ճաշատեսակները ոչ միայն շոյում էին քիմքը, այլև աչքերը։ 

Անսովոր պասուց տոլմա, ծիրանի և թարխունի աներևակայելի համադրություն աղցանի մեջ, կարամելացված ելակ և բալ կոնյակով, ինչպես նաև նրբորեն պատրաստված ձուկ և ծովամթերք. և սա դեռ փառատոնի հյուրերի համտեսած ամբողջական ցանկը չէ։ Ավելին, բոլոր մատուցումներն ուղեկցվում էին նրբորեն ընտրված գինու համադրությամբ՝ ընդգծելով ճաշատեսակի համի բոլոր երանգները։ 

Սոցիալական բաղադրիչ    

Գաստրոնոմիկ շոուներն ունեին նաև կարևոր սոցիալական բաղադրիչ։ 

Մասնավորապես, շոուի շրջանակում կազմակերպվեց պանելային քննարկում «Սննդի թափոններ» թեմայով։ Քննարկմանը մասնակցեցին արտերկրից և Հայաստանից հրավիրված մասնագետներ, ովքեր երկար ժամանակ արշավներ են իրականացնում՝ ուղղված սննդի թափոնների նվազեցմանը։ Նրանք են Zachraň jídlo ընկերության տնօրեն Միխաելա Չիխալիկովան, Eliots Sustainability ոչ կառավարական կազմակերպության հիմնադիր Ժան-Մարկ Ստավրուկալիսը, WFP հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն և ներկայացուցիչ Նաննա Սկաուն և UNWFP–ի իրավական հարցերով աշխատակից Հայկանուշ Պարսամյանը։ 

Մասնագետները, ովքեր երկար տարիներ զբաղվում են սննդ թափոնների խնդրով, ներկայացրեցին իրենց փորձը և հաջող դեպքերը։ Ելնելով իրենց գործունեությունից՝ նրանք առաջարկեցին սննդի թափոնների խնդրի լուծման իրենց տարբերակները։

Պարսամյանը ներկայացրեց Հայաստանում սննդի թափոնների հետ կապված իրավիճակը, խոսեց նաև այս խնդրի լուծման համար Հայաստանում ընդունված իրավական նորմերի մասին։ 

Բանախոսները ներկայացրեցին աշխարհի տարբեր ծայրերում սննդի թափոնների հետ կապված իրավիճակը և պատմեցին, թե կոնկրետ ինչ նախագծեր են օգտագործվում այս խնդրի լուծման համար։ Իրենց գործունեության հիման վրա նրանք առաջարկեցին հնարավոր ռազմավարություններ, որոնք կարող են նվազեցնել սննդի թափոնները շրջակա միջավայրում: 

Պանելային քննարկման համակարգողը Resilient Sustainability Services-ի հիմնադիր և գլխավոր տնօրեն Լուսինե Մանուչարյանն էր, ով ունի ավելի քան 24 տարվա փորձ՝ որպես կայուն զարգացման մասնագետ: Պանելային քննարկման գործընկերն էր ՄԱԿ-ը:  

«Երևանյան գաստրոնոմիկ շոուների» շրջանակում տեղի ունեցավ նաև «Խոհարարական գրքեր» թեմայով պանելային քննարկում։ Քննարկման ընթացքում ներկայացվեցին հայկական խոհարարական գրքերը և դրանց դերը հայկական խոհանոցի արժեքների պահպանման և խոհանոցային մշակույթի ներկայացման գործում։    

Քննարկմանը մասնակցեցին ProReCa ընկերության հիմնադիր Սյուզի Միքայելյանը՝ «Chef’s book» հեղինակային գրքով, շեֆ խոհարար Սեդրակ Մամուլյանը՝ «Ազգային ուտեստներ» գրքով, «Su Chef Gourmet Boutique»-ի շեֆ խոհարար Վահան Առաքելյանը՝ «Yooo Cook» գրքով։ TUMO Studios–ի հասարակայնության հետ կապերի պատասխանատու Սոնա Գրանտունին ներկայացրեց «Լավաշ» խոհարարական գիրքը։ Միջոցառմանը մասնակցում էր նաև ազգագրագետ Ռուզաննա Ծատուրյանը։ 

Պանելային քննարկման համակարգողն էր հայկական մշակույթի դեսպան Հերմինե Ստեփանյանը։ 

Վարպետության դասեր 

Չնայած բազմաթիվ վարպետության դասերին, մեկը, անշուշտ, կմնա հյուրերի հիշողության մեջ։ Գրեթե մեկ տարի առաջ հայրենիքը կորցրած արցախցի կանայք, միավորվելով «Արցախի համը» կազմակերպությունում, սովորեցնում էին թխել ժենգյալով հաց։ Նրանց համար, ովքեր չգիտեն․ ժենգյալով հացը պարզապես տարբեր տեսակի կանաչեղենով հաց չէ, այն արցախցիների ինքնատիպ «այցեքարտն» է։ Ճիշտ և սիրով պատրաստված ժենգյալով հացը ոչ ոքի անտարբեր չի թողնի և կդառնա բուսակերների ճաշացանկի անփոխարինելի մասը։ Ամբողջ պրոցեսն ուղեկցվում էր արցախյան երգերի կատարմամբ և այնքան ոգևորիչ էր, որ Միշլենի երկու աստղի արժանացած Ալեն Ալեքսանյանը չդիմացավ և սկսեց փորձել անձամբ պատրաստել ժենգյալով հաց։ 

Երիտասարդ խոհարարների մրցույթ 

Yerevan Gastronomic Days–ը ոչ միայն Հայաստանի համար սննդի նոր մշակույթի, այլ նաև ապագայի մասին է: EventToura-ի համահիմնադիր և Yerevan Gastronomic Days-ի կազմակերպիչ Նունե Մանուկյանը «Նովոստի-Արմենիա» գործակալությանը տված բացառիկ հարցազրույցում նշեց, որ Gastronomic Days-ի և մրցույթի համագործակցությունը նպատակ ունի ցույց տալ խոհարարական հմտությունների յուրացման ողջ շրջանակը՝ սկսնակից մինչև վարպետ։ 

Նրա խոսքով, հայ հասարակությունը պետք է հասկանա, որ ցանկացած մեծ ճանապարհ սկսվում է առաջին քայլից։ 

«Հայաստանն ունի ներուժ դառնալու խոհարարական փառատոների կենտրոն Արևելքի և Արևմուտքի միջև: Միգուցե մեր խոհարարների մրցույթին մասնակցող երիտասարդ խոհարարները մի օր արժանանան Միշլենի աստղերի և Bocuse d'Or-ի»,- ասաց Մանուկյանը։ 

Բարեգործական գալա ընթրիք 

Yerevan Gastronomic Days–ը նաև ռազմավարական ներդրում է ապագայում։ «Նովոստի-Արմենիա» գործակալությանը տված բացառիկ հարցազրույցում Միշլենի երկու աստղերի արժանացած հայտնի շեֆ խոհարար Ալեն Ալեքսանյանը պատմեց իր տատիկի բաղադրատոմսի մասին, որով պատրաստել է Դիլիջանում կայացած բարեգործական ընթրիքի ուտեստը։ 

«Գալա ընթրիքից ստացված հասույթը կտրամադրվի Հայ-ֆրանսիական դպրոցի չորս սաներին՝ որպես երեք տարվա ուսման վարձ։ Եթե հասնենք հաջողության, հաջորդ տարի ես կվերադառնամ Միշլենի երեք աստղերի և մեկ Bocuse d'Or–ի արժանացած Ռեջիս Մարկոյի հետ: Կրկին իմ ներդրումն եմ ունենալու անապահով ուսանողների կրթության գործում»,- ասաց Ալեքսանյանը։ Նա հավելեց, որ շարունակելու է հետևել իր սաների հաջողություններին և աջակցել նրանց։ 

Բարեգործական գալա ընթրիքը կազմակերպվել է նաև՝ ի հիշատակ հայ հայտնի ռեստորատոր և «Դոլմամայի» հիմնադիր Ժիրայր Ավանյանի։

Առաքելություն 

Ըստ գաստրոնոմիկ օրերի կազմակերպիչների՝ Yerevan Gastronomic Days–ի առաքելությունն է խթանել մշակութային երկխոսությունը մերձարևելյան և եվրոպական խոհարարական ավանդույթների միջև՝ միաժամանակ բարձրացնելով կայուն զարգացման խնդիրները և վերածելով Երևանը դինամիկ գաստրոնոմիկ էպիկենտրոնի։ 

«Միավորելով հայտնի շեֆ խոհարարների ամբողջ աշխարհից՝ մենք կազմակերպում ենք շոուներ և նպաստում ենք գիտելիքի փոխանակմանը՝ խթանելով նորարարությունն ու համագործակցությունը: Միասին մենք ձգտում ենք ընդլայնել գաստրոնոմիկ սահմանները՝ հարստացնելով մեր խոհարարական լանդշաֆտը բազմազան համերով, ստեղծագործությամբ և ընդհանուր փորձով՝ միաժամանակ խթանելով գործընթացներ՝ հանուն ավելի առողջ մոլորակի»,- նշել են կազմակերպիչները։