Հայաստանը, ՄԱԿ–ի ՊՀԾ–ի աջակցությամբ, նախատեսում է մշակել մինչև 2030թ․–ը բոլոր դպրոցականներին լիարժեք սննդով ապահովելու ազգային ռազմավարություն

ԵՐԵՎԱՆ, 13 օգոստոսի․/ԱՌԿԱ/․ ՀՀ կառավարությունը, ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի (ՊՀԾ) աջակցությամբ, նախատեսում է մշակել ազգային ռազմավարություն և գործողությունների ծրագիր՝ ամբողջ երկրում դպրոցական սնունդ ապահովելու համար՝ նպատակ ունենալով երաշխավորել, որ մինչև 2030 թվականը լիարժեք սնունդը հասանելի լինի Հայաստանի յուրաքանչյուր դպրոցականին։

Այս մասին ասվում է երեքշաբթի հրապարակված ՊՀԾ թեմատիկ ուսումնասիրության մեջ, որը վերաբերում է Հայաստանում «Դպրոցական սննդի ազգային ծրագրի» իրականացմանը։

Ինչպես հայտարարել է ՀՀ–ում ՊՀԾ-ի ներկայացուցիչ և տնօրեն Նաննա Սկաուն, 2000-ականների սկզբին կառույցը, ՀՀ կառավարության հետ սերտ համագործակցությամբ, գործարկել է դպրոցական սննդի ծրագիրը՝ որոշ մարզերի դպրոցների հաճախելիությունը բարձրացնելու և ուսումնական կարողությունները բարելավելու նպատակով։

«Մինչև 2004 թվականը ծրագիրը զգալիորեն ընդլայնվել է՝ ընդգրկելով սահմանամերձ և լեռնային շրջանների տարրական դպրոցների հազարավոր երեխաների, որտեղ թերսնման և պարենի ոչ բավարար ծավալների խնդիրներն առավել սուր էին։ Սակայն 2008-2009 թվականների համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամը դարձավ լուրջ փորձություն՝ սպառնալով արձանագրված առաջընթացին։ Տնտեսական անկումը, աղքատության մակարդակի աճը և արտաքին ֆինանսավորման կրճատումը ծրագիրը ենթարկեցին կրճատման ռիսկի», - նշել է Սկաուն։

Նա տեղեկացրել է, որ ՀՀ կառավարությունը, ՌԴ–ի և ՊՀԾ–ի աջակցությամբ, մշակեց նոր մոտեցում, որպեսզի հնարավոր լինի ապահովել երկրում դպրոցական սննդի կայունությունն ու հետագա ազգայնացումը։

«2010թ․–ից մեկնարկել է մի մոդելի գործընթաց, որն ամբողջությամբ կառավարվում է պետության կողմից՝ շեշտադրելով ներուժի զարգացումը, քաղաքականության մշակումն ու ֆինանսական կայունության ապահովումը», – ասել է Սկաուն։

Նրա խոսքով, Հայաստանը ներդրել է դպրոցական սննդի փոխակերպման մոդելներ, որոնք հիմնված են համայնքների ինքնաբավության, կայունության և զարգացման սկզբունքների վրա։

«Այս մոդելները ներառում են դպրոցական ինտենսիվ այգիներ և ջերմոցներ, դպրոցների տանիքներում արևային վահանակների տեդադրում», – ասել է Սկաուն։

Նա նաև տեղեկացրել է, որ Հայաստանին հաջողվել է ծրագրում ընդգրկել երկրի բոլոր 10 մարզերը, և 2023թ․–ին դպրոցական սննդի կառավարումը պաշտոնապես փոխանցվել է կառավարությանը՝ ավելացնելով, որ հիմա ջանքերն ուղղված են հատուկ Երևանի համար դպրոցական սննդի մոդելի մշակմանը։

Ոսումնասիրության մեջ նշվում է, որ այսօր Հայաստանի դպրոցական սննդի ծրագիրն ընդգրկում է տասը մարզերի (բացառությամբ մայրաքաղաք Երևանի) տարրական դասարանների ավելի քան 102 000 աշակերտ (1–4–րդ դասարան)՝ ավելի քան 1000 դպրոցներ իրականացվող դրամական փոխանցումների միջոցով։ 2023թ․–ին կառավարությունն ամբողջությամբ իր վրա է վերցրել ամբողջ ծրագրի ֆինանսավորումն ազգային ռեսուրսների հաշվին՝ օրական յուրաքանչյուր երեխայի համար հատկացնելով 151 դրամ 180 ուսումնական օրվա համար (ավելի քան 102 000 երեխա)։

Ուսումնասիրության մեջ նշվում է, որ Հայաստանի դպրոցական սննդի ազգային ծրագիրը զգալի բազմանպատակ հատկացումներ է ստացել Ռուսաստանից, ոոոնք ուղղվել են ՊՀԾ–ի միջոցով, 2010–2019թթ․–ին՝ 25 մլն դոլար, 2019–2023թթ․–ին՝ ևս 18 մլն դոլար։

Դպրոցական սննդի ազգային ծրագրի շրջանակում Հայաստանի կառավարության առջև ծառացող հնարավոր մարտահրավերներից է սննդամթերքի գների համաշխարհային աճը։ Կառավարությունը և տեղական համայնքները պետք է ապահովեն բավարար ֆինանսավորում և գտնեն ճաշացանկը հարմարեցնելու եղանակներ՝ պահպանելով դրա բազմազանությունն ու սննդային արժեքը։