«Կանաչ պորտֆել». էթիկական և շահավետ ներդրումներ
ԵՐԵՎԱՆ, 2 հոկտեմբերի./ԱՌԿԱ/. Շրջակա միջավայրի վատթարացող վիճակի պատճառով ընկերությունները, կառավարությունները և շուկայի ինստիտուցիոնալ դերակատարները կենտրոնանում են կայուն զարգացման սկզբունքների վրա: Ամբողջ աշխարհի պետությունները զարգացնում են վերականգնվող էներգետիկան, որպեսզի նվազեցնեն վնասակար արտանետումների ազդեցությունը: Աճում է նաև բնապահպանական խնդիրների վերաբերյալ իրազեկվածությունը, ինչն արտացոլվում է նրանց պահանջների վրա։
Բնապահպանական բարեկեցության միտումով պայմանավորված՝ «կանաչ» ընկերությունների մասնաբաժինը և նշանակությունը շուկայում մեծանում է։ Սա պետք է իրենց ռազմավարության մեջ հաշվի առնեն նաև այն ներդրողները, որոնց համար բիզնեսի էթիկական կողմն առաջնային չէ։ Մեր հոդվածում վերլուծում ենք շուկայի միտումները և սեփական պորտֆելը գրագետ «կանաչապատելու» ուղիները:
Ի՞նչ է «կանաչ ներդրումը»
«Կանաչ» ներդրումը էկոլոգիական նախագծերում ներդրումն է, որը ESG հայեցակարգի ասպեկտներից մեկն է։ Այն նախատեսում է աջակցություն բնության և հասարակության վիճակը բարելավող բիզնեսին։ Հիմնական սկզբունքները «կոդավորված» են հապավումով՝ E – Environmental (հոգատարություն շրջակա միջավայրի մասին), S – Social (հասարակության զարգացում), G – Governance (էթիկական կառավարում, սխեմաների թափանցիկություն, հարգանք աշխատողների նկատմամբ):
«Կանաչ» ներդրումը համարվում է ոչ միայն սոցիալապես պատասխանատու, այլև պոտենցիալ շահավետ։ Առաջինը, էկոլոգիական ընկերությունները, որպես կանոն, աշխատում են խոշորագույն ոլորտներում՝ գյուղատնտեսություն, տեխնոլոգիա, արդյունաբերություն։ Երկրորդ՝ աշխարհի առաջատար տնտեսությունները սուբսիդիաներով և հարկային արտոնություններով խրախուսում են կանաչ բիզնեսը, դրա համար նրա ճանաչումն ու շահութաբերությունն աճում են:
Այսպիսով, էկոլոգիական ընկերություններ ընտրելիս դուք ներդրում եք կատարում արագ զարգացող և հեռանկարային ոլորտում։
Այսօր «կանաչ» շուկայում առկա միտումները
1. Էներգիայի վերականգնվող աղբյուրներ
Զարգացող երկրների խոշոր շուկաները (Չինաստան, Հնդկաստան, Բրազիլիա) շարժվում են դեպի վերականգնվող էներգիա։ Կառուցվում են հատուկ կայաններ, մեծանում է տեխնոլոգիաների և սարքավորումների կարիքը, ի հայտ են գալիս նոր աշխատատեղեր և աճում է տնտեսական ակտիվությունը։
Գլխավոր վերականգնվող աղբյուրներն են արևի և քամու էներգիան։ International Energy Agency-ի կանխատեսմամբ՝ 2022 թվականի համեմատ՝ նրանց ծավալը գրեթե կրկնակի ավելացել է։
Այլ կարևոր ուղղություն է բիոէներգետիկան։ 2023 թվականին վերականգնվող էներգիայի 50%-ը ստացվել է բուսական նյութերից և մնացորդներից։ Ինչպես կանխատեսում է International Energy Agency-ն, 2026 թվականին ճանաչում ձեռք կբերի նաև երկրաջերմային էներգիան։
Մինչև 2021 թվականը համաշխարհային էներգիայի մատակարարման ավելի քան 17%-ն ապահովվում էր հիդրոէներգիան։ Այնուհետև աճի տեմպերը դանդաղացան, բայց ոլորտը պահպանեց մեծ ներուժ՝ շարունակելով զարգանալ նորարարությունների և աշխարհի տարբեր տարածաշրջաններ տարածվելու հաշվին։
2. Էլեկտրամոբիլներ
Համաշխարհային ավտոմոբիլային արդյունաբերությունը հրաժարվում է ավանդական գազի այրման շարժիչներից և կենտրոնանում է էլեկտրական մեքենաների վրա: Այսպես, Volvo-ն և GM-ը հայտարարել են, որ 2030-ականների կեսերից ծրագրում են արտադրել միայն էլեկտրական մոդելներ։
2023 թվականին Եվրահանձնաժողովը հայտարարեց, որ նպատակ ունի մինչև տասնամյակի վերջ հասնել ջերմոցային գազերի 55%-ով կրճատման։
BloombergNEF-ը կանխատեսում է, որ 2040 թվականին էլեկտրոմոբիլներին բաժին կհասնի ուղևորատար ավտոմեքենաների համաշխարհային վաճառքի 58%–ը։
3. CCUS՝ տեխնոլոգիա, որը թույլ է տալիս կառավարել ածխածնի արտանետումները՝ բռնել, վերամշակել, օգտագործել և պահպանել:
Կոնկրետ ո՞ր ապրանքներին պետք է ուշադրություն դարձնել
Արևային ու քամու էներգիային անցում կատարելու համար անհրաժեշտ են հատուկ մարտկոցներ։ BloombergNEF-ի կանխատեսումների համաձայն՝ մարտկոցների համաշխարհային շուկան 2020-ից մինչև 2030 թվականը վեց անգամ կաճի։ Այս ոլորտում կարևորագույն նորարարությունը պինդ վիճակի մարտկոցներն են (olid-state battery), որոնք առանձնանում են անվտանգության բարձր մակարդակով և այլընտրանքային քիմիական բաղադրությամբ։
Կարևոր դեր են խաղում նաև էլեկտրական ցանցերի արդիականացմանն ուղղված մշակումները՝ հաշվառման կատարելագործված համակարգը, ծանրաբեռնվածության դինամիկ կառավարումը:
Հիդրոէներգետիկայի ոլորտում պահանջված են տեխնոլոգիաները, որոնք նախատեսված են ամբարտակների հզորության ավելացման, ցածր ճնշման ու պտտման փոփոխական արագությամբ տուրբինների արտադրության համար։
Ինչպե՞ս ձևավորել «էկոլոգիական պորտֆել»
Դրա համար կա մի քանի միջոց․
– ուղղակիորեն ներդրումներ կատարել կանաչ ընկերությունների բաժնետոմսերում, օրինակ՝ վերականգնվող էներգիայի տեխնոլոգիաներ արտադրող կամ էլեկտրական մեքենաներ արտադրող ընկերություններում.
– գնել պարտատոմսեր, որոնք նախատեսված են էկոլոգիական նախագծերի ֆինանսավորման համար
– ներդրում կատարել կանաչ ընկերության տոկենում։ Դա թվային միավոր է, որը փոխարինում է արժեթղթերին և նույն կերպ ֆիքսում է ներդրողի՝ շահույթի մի մասի իրավունքը
– գնել մասնաբաժին ETF ֆոնդում, որն ընտրում է ESG բարձր ցուցանիշով թողարկողների, այսինքն նրանց, որոնք հավատարիմ են կայուն զարգացման սկզբունքներին։ Նման ֆոնդի օրինակ է Global ESG Select Stock Fund–ը։ (VEIGX)
«Կանաչ» ներդրումների պարադոքսները
Միաժամանակ «կանաչ» ներդրումները տարբերվում են մի շարք նրբություններով․
– ESG ֆոնդերի կառավարիչներն ընտրում են ընկերությունների բաժնետոմսեր, որոնք կապված չեն էկոլոգիական տեխնոլոգիաների հետ: Նախապատվությունը տրվում է ՏՏ խոշոր կորպորացիաներին և դեղագործական ընկերություններին։ Նրանց բարձր ESG-ն հիմնականում հիմնված է կառավարման սկզբունքների վրա: ՏՏ և դեղագործական ընկերություններում ֆիզիկական աշխատանքի մասնաբաժինը շատ փոքր է։ Ըստ այդմ, արդյունաբերական ոլորտի համեմատ ավելի քիչ են դեպքերը, երբ խախտվում են աշխատողների իրավունքները։
– Չկա միասնական մոտեցում էկոլոգիականությունը գնահատելու համար։ Երկրի կարգավորող մարմինները կարող են մշակել սերտիֆիկացման սեփական համակարգը կամ հենվել միջազգային ասոցիացիաների սկզբունքների վրա (նրանց թվում են International Capital Market Association–ը և Climate Bonds Initiative–ը)։
Վարկանիշային և վերլուծական գործակալությունները կազմում են ESG վարկանիշեր, բայց հաճախ տարբերվում են չափանիշների և վերջնական գնահատականների հարցում։
– Էկոլոգիական մոտեցման մասին հայտարարող ոչ բոլոր ընկերություններն են իրականացնում արդյունավետ աշխատանք շրջակա միջավայրի պահպանման համար: Նրանք խոստանում են, օրինակ, մշակել էներգիայի վերականգնվող աղբյուրներ կամ նվազեցնել արտանետումները նոր տեխնոլոգիաների միջոցով, սակայն այս ուղղությամբ իրականացնում են կասկածելի սխեմաներ։
Եվ վերջում առանձնացնենք գլխավորը․
«Կանաչ ներդրումները» ներդրումներ են ընկերությունների մեջ, որոնք ուղղակիորեն և անուղղակի պայքարում են էկոլոգիական խնդիրների դեմ։
«Կանաչ» բիզնեսն ուղղված է բնական ռեսուրսների պահպանմանն ու խելամիտ սպառմանը։ Ամենամեծ ներդրումային ներուժն այնպիսի ոլորտներում է, ինչպիսիք են էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների և էկոլոգիապես մաքուր տրանսպորտային միջոցների արտադրությունը:
Էկոլոգիականությունը գնահատելու միասնական սկզբունք գոյություն չունի: Հետևաբար, թողարկողներին ընտրելիս պետք է ուշադիր ուսումնասիրել ընկերությունները՝ հենվելով տարբեր աղբյուրների վրա՝ ESG ֆոնդերի ցուցակներ, փորձագիտական կարծիքներ, ազգային բորսաների գնահատականներ:
Նյութը պատրաստվել է ԱՌԿԱ, «ԱՄԻ Նովոստի-Արմենիա» գործակալության և Freedom Broker Armenia–ի «Ֆինանսական ինքնակրթման տարի» համատեղ նախագծի շրջանակում:
