Անկարայի նյարդային արձագանքը Թուրքիայի դեմ է գործում. Իսկանդարյան

ԵՐԵՎԱՆ, 13 ապրիլի. /ԱՌԿԱ/. Հռոմի պապի հայտարարությանը հաջորդած Անկարայի նյարդային արձագանքը Թուրքիայի դեմ է գործում, «Նովոստի–Արմենիա» գործակալությանն ասաց Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը։

Կիրակի ցեղասպանության 100–րդ տարելիցին նվիրված պատարագի սկզբում Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը հայտարարել է, որ XX դարում մարդկությունը վերապրել է երեք «մեծ չլսված ողբերգություն»` Հայոց ցեղասպանությունը, նացիզմն ու ստալինիզմը։ Նա հայերի, սիրիացի կաթոլիկների և ուղղափառների, ասորիների և հույների` նախորդ հարյուրամյակի սկզբում վերապրած տանջանքները բնութագրել է որպես «ХХ դարի առաջին ցեղասպանություն»։ Հռոմի պապի հայտարարությունից հետո Թուրքիան հետ է կանչել Վատիկանում Թուրքիայի դեսպանին, իսկ բացատրություն տալու համար Թուրքիայի ԱԳՆ են կանչել Անկարայում Վատիկանի դեսպանին։

«Անկարան արդեն ցուցադրել է իր նյարդային արձագանքը Գալիպոլիի տոնակատարության հարցում։ Նրանց բոլոր նյարդային քայլերն աշխատում են իրենց դեմ։ Նրանք շատ են նյարդայնանում և սխալներ են գործում։ Հուսով եմ, որ այդ հայտարարությունը չի ազդի Թուրքիայում բնակվող կաթոլիկների վրա, և նրանց նկատմամբ պատասխան արձագանք չի լինի», – նշեց Իսկանդարյանը։

Թուրքիայի կառավարությունը նախատեսում է ապրիլի 24–ին կազմակերպել Գալիպոլիի ճակատամարտի 100–ամյակին նվիրված տոնախմբություններ։ Երևանում կարծում են, որ Անկարան փորձում է շեղել միջազգային հանրության և գերտերությունների առաջնորդների ուշադրությունը Հայոց ցեղասպանության տարելիցից։

Իսկանդարյանի խոսքով` նախօրեին տեղի ունեցած պատարագից հետո կարելի է սպասել ողջ աշխարհի արձագանքին։

«Նախօրեին տեղի ունեցած իրադարձությունը չափազանց կարևոր է, քանի որ Հռոմի պապը, իհարկե, քաղաքական գործիչ է, սակայն նա այնքան քաղաքական գործիչ չէ, որքան` քրիստոնեական աշխարհի հոգևոր առաջնորդ։ Պապի խոսքը միշտ հաշվի են առնում։ Իհարկե, դա նկատելի կլինի ողջ աշխարհում», – ասաց Իսկանդարյանը։

Խոսելով նախօրեին պատարագի ժամանակ հայ մեծ բանաստեղծ, փիլիսոփա և աստվածաբան Գրիգոր Նարեկացուն (951-1003) Տիեզերական եկեղեցու վարդապետ հռչակելու արարողության մասին` քաղաքագետը նշեց, որ այս իրադարձությունը պատմական նշանակություն ունի։

«Սա չափազանց կարևոր է քրիստոնեական աստվածաբանության և ընդհանրապես բոլոր քրիստոնեական եկեղեցիների զարգացման համար, քանի որ Պապի խոսքը համընկավ կաթոլիկ եկեղեցու որոշման հետ», – ասաց Իսկանդարյանը։

Նա նաև ընդգծեց, որ Հռոմի պապը պատրաստ է ուշադրություն չդարձնել կամ անտեսել որոշ քաղաքական հանգամանքներ` հօգուտ հոգևոր հանգամանքների։

«Այս մարդը բավականին հաստատակամ դիրքորոշում է դրսևորում բազմաթիվ հարցերում։ Եվ շատ խնդիրներում, անտեսելով քաղաքական իրողությունները, նա համարձակվում է ասել այն, ինչ իսկապես կարող է ասել միայն քրիստոնյա հոգևորականը», – նշեց Իսկանդարյանը։

Փորձագետն ավելացրեց, որ թեև հայկական հասարակությունը տեղի ունեցածը կգնահատի Հայոց ցեղասպանության 100–րդ տարելիցի համատեքստում, այնուհանդերձ Հռոմի պապն ավելի մեծ դիրք է զբաղեցնում, քան հոգևոր, կրոնական, մտավորական ոլորտում տեղի ունեցող իրադարձությունները։

Այն հարցին, թե Հռոմի պապի ելույթը կազդի Ցեղասպանության ճանաչման մասին տարբեր երկրների որոշումների վրա`Իսկանդարյանը պատասխանեց, որ դա կարող է տեղի ունենալ ժամանակի ընթացքում, սակայն` ոչ արագ և ոչ էլ մինչև այս տարվա ապրիլի 24–ը։

Հայաստանի և Թուրքիայի միջև բացակայում են դիվանագիտական հարաբերությունները, իսկ հայ-թուրքական սահմանը պաշտոնական Անկարայի նախաձեռնությամբ փակ է 1993 թվականից: Թուրքիան ավանդաբար մերժում է Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին մոտ մեկուկես միլիոն հայերին զանգվածաբար սպանելու մեղադրանքները և չափազանց ցավագին է վերաբերվում Հայոց ցեղասպանության հարցի վերաբերյալ Արևմուտքի կողմից արվող քննադատություններին։

Հայոց ցեղասպանությունը ХХ դարի առաջին ցեղասպանությունն է։ Թուրքիան ավանդաբար մերժում է Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին շուրջ մեկուկես միլիոն հայերի զանգվածային ջարդեր իրականացնելու մեղադրանքները և չափազանց ցավագին է վերաբերվում Արևմուտքի քննադատություններին։

Հայոց ցեղասպանության փաստը ճանաչել են բազմաթիվ երկրներ, մասնավորապես` Ուրուգվայը, Լիտվան, Ռուսաստանը, Ֆրանսիան, Իտալիայի խորհրդարանի ստորին պալատը, Գերմանիան, Հոլանդիան, Սլովակիան, Շվեդիան, Շվեյցարիան, ԱՄՆ 42 նահանգներ, ինչպես նաև Հունաստանի, Կիպրոսի, Արգենտինայի, Բելգիայի, Ուելսի խորհրդարանները, Կանադայի խորհրդարանի համայնքների պալատը և Լեհաստանի սեյմը, Վատիկանը, Եվրախորհդարանը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը։ --0—