Հայաստանը կկրի մեծ հեղինակային կորուստներ․ տնտեսագետը՝ ՀՀ–ի դեմ Կարապետյանի ընտանիքի հայցով Ստոկհոլմի արբիտրաժի որոշման մասին (ԲԱՑԱՌԻԿ)
ԵՐԵՎԱՆ, 24 հուլիսի․/ԱՌԿԱ/․ Հայաստանի հեղինակությանը միջազգային ասպարեզում մեծ վնաս կհասցվի։ Տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Թաթուլ Մանասերյանը «ԱՌԿԱ» գործակալությանն այսպես է մեկնաբանել Սամվել Կարապետյանի ընտանիքի՝ Հայաստանի Հանրապետության դեմ ՀԷՑ–ի պետականացման վերաբերյալ հայցի վերաբերյալ Ստոկհոլմի արբիտրաժային դատարանի որոշումը։
Հուլիսի 23–ին հայտնի դարձավ, որ գործարար, բարերար Սամվել Կարապետյանը հաղթել է ՀՀ կառավարությանը ՀԷՑ-ը պետականացնելու գործով միջազգային դատարանում: Դատարանը արգելել է ՀՀ կառավարությանը՝ բռնագրավել կամ վաճառել ՀԷՑ-ի ակտիվները, փոխել ՀԷՑ-ի կառավարման մարմինների կազմը, հետ վերցնել ՀԷՑ-ի գործունեության լիցենզիաները և որևէ կերպ սահմանափակել ընկերության բնական բիզնես գործունեությունը։ ՀՀ կառավարությունն արձագանքել է հայտարարությանը՝ նշելով, որ բոլորը պարտավոր են առաջնորդվել նաև ՀՀ օրենսդրությամբ և միջազգային պայմանագրերով, որոնցով սահմանված են արբիտրաժային որոշումների ճանաչման և կատարման կարգերը և ընթացակարգերը։
Մանասերյանի խոսքով՝ միջազգային հանրությունն իր որոշմամբ շատ կոնկրետ գնահատական է տվել ՀԷՑ-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակին, ինչն ակնհայտ էր։
«Ես ավելի վաղ բազմիցս ասել եմ, որ եթե որևէ գործընթաց է ընթանում, այն պետք է տեղի ունենա օրենքի շրջանակում՝ տեղական օրենսդրությամբ և միջազգային իրավունքով։ Կյանքը ցույց է տալիս, որ որքան էլ փորձես որոշումներ կայացնել սուբյեկտիվ կամ էմոցիոնալ, չի կարելի շրջանցել ինստիտուցիոնալ շրջանակները», - ասաց պրոֆեսոր Մանասերյանը։
Նա ընդգծեց, որ անհրաժեշտ է պահպանել օրենքները, և, առաջին հերթին, «Ազգայնացման մասին» օրենքը պետք է ընդունվի անկախ այս դեպքից։ «Նման օրենք Հայաստանում չկա, և առանց դրա ոչինչ չի կարող տեղի ունենալ», - ասաց փորձագետը։
Նրա խոսքով՝ Հայաստանը պետք է մշակի և ընդունի միջազգային չափանիշներին և երկրի առանձնահատկություններին համապատասխանող օրենք, որը թույլ կտա պետական շահերը ֆիքսել որպես գերակա առաջնահերթություն, որը պետք է ներառի դրույթներ, որոնք թույլ կտան ազգային պետական շահերին վնաս հասցնելու դեպքում հիմնավորել, գնահատել և առաջարկություն անել, և միայն դրանից հետո անցնել ազգայնացման գործընթացին։
Փորձագետը կարծում է, որ ՀԷՑ–ի դեպքում որոշումը կայացվել է կամայականորեն։ «Մենք հետո կգնահատենք այս գործընթացի պատճառած վնասը, քանի որ միջազգային իրավունքն ունի հստակ կետեր այս հարցի հետ կապված», - ընդգծեց Մանասերյանը։
Նա նշեց, որ այս ռազմավարական կարևոր կառույցի հետ կապված չպետք է շտապողականություն կամ հուզականություն դրսևորվի, պետք է գործել «սառը դատողությամբ»՝ օրենքի տառին համապատասխան։
«Նախևառաջ, բոլոր խնդիրները պետք է քննարկվեին ՀԷՑ-ի սեփականատիրոջ հետ, ինչը չարվեց։ Նման կտրուկ գործողությունները կարող էին հսկայական բացասական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի տնտեսության վրա», - եզրափակեց Մանասերյանը։
ՀԷՑ–ի մասին
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերությունը «Տաշիր» ընկերությունների խմբի մաս է կազմում, որը պատկանում և կառավարվում է միլիարդատեր և բարերար Սամվել Կարապետյանի կողմից։ ՀԷՑ–ը կառավարում է Հայաստանի միջին և ցածր լարման բաշխիչ ցանցերը՝ սպասարկելով մոտ 1 միլիոն բաժանորդի։
2016 թվականից «Տաշիր» խումբը միայն ՀԷՑ–ի արդիականացման համար ներդրել է մոտ 680 միլիոն դոլար, ևս 150-200 միլիոն դոլար ներդրվել է նոր հզորությունների ստեղծման համար։ Մինչև 2034 թվականը նախատեսվում է ՀԷՑ-ի ներդրումների ընդհանուր ծավալը Հայաստանի էներգետիկ համակարգում հասցնել 540 միլիարդ դրամի։
Սամվել Կարապետյանի քրեական հետապնդման մասին
«Տաշիր» ընկերությունների խմբի նախագահ Սամվել Կարապետյանը հունիսի 18-ի գիշերն իր առանձնատնից բերման է ենթարկվել ուժայինների կողմից։
Դիմելով առանձնատան մոտ հավաքված մարդկանց՝ Կարապետյանը հայտարարել է, որ աջակցում է եկեղեցուն։
Հունիսի 17–ին Կարապետյանն իր կարծիքն էր հայտնել իշխանություն–եկեղեցի առճակատման հարցով։
«Մի փոքրիկ խմբակ, մոռանալով հայոց պատմությունը, հայ եկեղեցու հազարավոր տարիների պատմությունը, հարձակվել է հայ եկեղեցու վրա, հայ ժողովրդի վրա։ Ես միշտ եղել եմ հայոց եկեղեցու կողքին ու հայ ժողովրդի կողքին։ Եթե քաղաքական գործիչներին չհաջողվի, ապա մենք մեր ձևով ենք միջամտելու եկեղեցու դեմ արշավին», – հայտարարել է Կարապետյանը։
Դրանից հետո ուժայիններն օպերատիվ գործողություններ են սկսել Կարապետյանի երևանյան առանձնատանը։ Քննչական կոմիտեն գործարար Սամվել Կարապետյանին կալանավորելու միջնորդություն էր ներկայացրել դատարան:
Հունիսի 18-ին դատարանը բավարարել է գործարարին երկու ամսով կալանավորելու ՔԿ միջնորդությունը։
Կարապետյանի փաստաբան Արմեն Ֆերոյանը հայտնել է, որ Սամվել Կարապետյանին մեղադրանք է առաջադրվել իշխանությունը զավթելու հրապարակային կոչեր հնչեցնելու հոդվածով։
